Hakkında bir çok ilginç bilgi barındıran İrlanda, kuzeybatı Avrupa'da bulunan güzel ve yeşil bir ülkedir. Büyük Britanya'dan İrlanda Denizi ile ayrılmış bir adadır. Ada, dünyanın en büyük 20. adası olarak kabul edilir ve 84.421 kilometre karelik bir alanı kaplar. 6,4 milyon kişiye ev sahipliği yapmaktadır ve başkent Dublin 1.273 milyonluk bir nüfusa sahiptir. Peki İrlanda'nın bilmediğimiz ne gibi özellikleri var, hadi öğrenelim!
1. İRLANDA’DAKİ EN UZUN YER ADI MUCKANAGHEDERDAUHALIA’DIR.
İrlanda Galcesi'nde bu, kabaca "iki deniz koyu arasındaki domuz bataklığı" olarak tercüme edilir. Galce'deki en uzun yer adına yaklaşmasa da, yine de yeterince uzun ve yeterince kafa karıştırıcı bir kelime olduğunu düşünüyoruz. Tam olarak söylemek gerekirse, bu tek kelimelik yer adı, temelde kimsenin yaşamadığı bataklık bir yarımadayı tanımlar ve tam 22 harften oluşur.
2. CADILAR BAYRAMI İRLANDA’DAN ÇIKMIŞTIR.
Cadılar bayramı aslında bir Hristiyan bayramıdır. Cadılar Bayramı geleneklerinin bildiğimiz şekliyle Kelt dini festivali olan Samhain festivaliyle başlar. Eski İrlandaca'da bu, "Yaz Sonu" anlamına gelir. Şenlik ateşleri, korkunç maskeler, hatta daha fazlası, korkunç turp fenerleri ve amatör giysiler içerir.
3. ST PATRICK İRLANDALI DEĞİLDİR.
St Patrick, 16 yaşında İrlandalı akıncılar tarafından kaçırılıp köleliğe satılan sıradan bir Romano-İngilizdi. Bir noktada, kaçtı ve daha sonra İrlandalı Kelt müşriklerini dönüştürmek için misyoner olarak geri döndü. Hayat hikâyesi gizemle örtülü olan St Patrick için kesin olarak İrlandalı olmadığını diyebiliriz.
4. İRLANDA’NIN DIŞINDA İRLANDA’DAKİNDEN DAHA FAZLA İRLANDALI YAŞIYOR.
1700 yılından sonra yaklaşık dokuz ila on milyon İrlanda doğumlu insan göç etti. Bu, 1840'larda İrlanda'nın en yüksek nüfusu olan 8,4 milyondan fazladır. Bugün dünya çapında yaklaşık 80 milyon insan İrlanda kökenli olduğunu iddia ediyor. Buna adanmış bir hükümet pozisyonu bile vardır ve bu pozisyonun adı ‘Diaspora ve Uluslararası Kalkınma için Devlet Bakanı’dır.
5. İRLANDA’DA PUBLARDA BAZI GÖRGÜ KURALLARI VARDIR.
Biri size bir içki ısmarlarsa, ona bir içki ısmarlarsınız. Bir gruptaysanız, büyük olasılıkla içecekler "tur" şeklinde satın alınacaktır. Bir kişi herkesin içkisini satın alır. Bu yüzden sıra size geldiğinde görevinizi yapın. Tur kutsaldır.
6. İRLANDA’DA BULUNAN TRINITY COLLEGE’DA ÖĞRENCİLER ZİLİN ALTINDA DURMAMALIDIR.
Trinity College’da bulunan Campanile olarak adlandırılan, bu küçük mimari özellik, görmek için harika bir manzara. Ama Trinity College öğrencisiyseniz, uzak durmalısınız; batıl inanç, mezun olmadan önce zilin altından geçerseniz başarısız olacağınızı belirtir. Başka bir efsane, altında bir bakire durduğunda zilin otomatik olarak çaldığını belirtir.
7. YONCA, İRLANDA’NIN SEMBOLÜ DEĞİLDİR.
Yonca, Guinness gibi İrlanda Cumhuriyeti’nin sembollerinden biri değildir. St Patrick’le tabii ki bağlantısı vardır, genellikle bir yonca elinde vaaz verirken tasvir edilir. Peki gerçek sembol nedir? Arp, evet doğru duydunuz, daha spesifik olmak gerekirse Galik Arp.
8. İRLANDA BİR TANRININ ADINI ALMIŞTIR.
Eski İrlandaca'da Eriu olarak biliniyordu. Modern Galce'de bu Eire'dir. Bu, İrlanda'nın ana dilde bilinen adıyla tamamen aynıdır. Eriu, kız kardeşleri Banba ve Fódla ile birlikte, antik ada ulusunun genel iyiliğini gözeten bir tanrıçalar üçlüsünün parçasıydı. Banba ve Fódla bile bazen İrlanda için şiirsel isimler olarak kullanılır.
9. İRLANDA, EUROVISION ŞARKI YARIŞMASI’NI DİĞER AVRUPA ÜLKELERİNDEN FAHA FAZLA KAZANDI.
Herkesin bildiği Eurovision, tüm Avrupa uluslarının pop şarkılarla birbirini alt etmeye çalıştığı bir şarkı ve koreografi yarışmasıdır. İrlanda, bu yarışmada yedi kez rekor kırdı. Aynı zamanda arka arkaya üç kez kazanan tek ülkedir.
10. KUZEY IŞIKLARI, İRLANDA’DAN GÖZÜKÜR.
Eğer Kuzey Işıkları'nı seyretmek için pahalılığıyla bilinen Finlandiya'ya, İzlanda’ya veya Norveç'e para harcamak istemiyorsanız, İrlanda sizin için mükemmel bir fırsat. Evet, bu doğru. Atlantik adasından Kuzey Işıklarını görebilirsiniz!
11. İRLANDA, II. DÜNYA SAVAŞI SIRASINDA TARAFSIZDI.
Tabii ki de gizli yardımda bulundular. Örneğin, County Mayo'dan ayrıntılı bir hava durumu raporu D-Day Landings için yeşil ışık yaktı. Tarafsız olmasına rağmen İrlanda, Müttefikler ve Mihver bombardıman uçaklarının hedeflerini kaçırması nedeniyle birkaç bombalamanın da kurbanı oldu. Aynı zamanda NATO'nun bir parçası bile değildir.
12. İRLANDALILAR TABİİ Kİ SADECE GUINNESS İÇMİYORLAR!
İrlanda’nın en bilindik içkisi herkesçe bilinen Guinness birasıdır. Ancak İrlanda'ya yapacağınız bir gezide bundan daha fazla içeceği deneyebilirsiniz. Örnek olarak biralardan gidersek bir diğer siyah bira olan Murphy's’i mutlaka denemelisiniz. Murphy’s, 1856'da kurulan bir firmadır ve yıllarca uluslararası faaliyetlerine devam etmektedir. İrlanda viskilerinden Jameson (1780) ve en eski İrlanda viskisi Bushmills’i de denemekte fayda var. Bushmills 1608'den beri üretimde olan bir viskidir. Bir de ‘cider’ olarak adlandırılan İrlanda şaraplarından Bulmer's da oldukça ünlü bir içkidir. Bulmer’s da eski bir marka olmasıyla birlikte ilk olarak 1935 yılında üretilmiştir.
13. GUINNESS FABRİKASI 9000 YILLIK BİR KİRA SÖZLEŞMESİ İMZALAMIŞTIR.
Ne kadar tuhaf olsa da bu doğru. 1759'da, kurucu Arthur Guinness, Guinness Brewery'nin bulunduğu arazi için bir sözleşme imzaladı, bu yer St James ’Gate Brewery. Yapılan bu sözleşme 9.000 yıl için senelik 45 £’a onaylandı. Fakat daha da büyüyen Guinness sonunda malikâneyi satın almıştır.
14. İRLANDA’NIN KENDİ OLİMPİYATLARI VARDIR.
Evet, gerçek olimpiyatlardan önce yapıldığı iddia edilen kendi olimpiyatları var. Tailteann Oyunları olarak adlandırılan bu oyun, en az MÖ 1600'lere dayanır ve yakın zamanda ölen bir kişinin onuruna düzenlenen atletik yarışmalar olan "cenaze oyunları" nın ünlü bir sürümüdür.
15. GUINNESS DÜNYA REKORLARI, GUINNESS İLE BAĞLANTILIDIR.
Peki bu nasıl mı oldu? Her şey Guinness'in müthiş bir ismi olan genel müdürü Sir Hugh Beaver sayesinde başladı. Bir gün birkaç arkadaşıyla atış yapmaya gitti, bir şutu kaçırdı ve Avrupa'nın en hızlı av kuşunun ne olduğu konusunda tartışmaya başladı. Klasik. O akşam geç saatlerde, cevabı referans kitaplarında doğrulamaya çalıştılar, ancak bunun imkânsız olduğunu anladılar. İnsanların İrlanda'da her gece barlarda bu tür tartışmalar yaşadıklarını fark ederek, bir Kayıt Defteri fikrinin bu tartışmaları çözeceğine karar verdi ve böylelikle ‘Guinness Dünya Rekorlar Kitabı’ ortaya çıktı.
16. İRLANDA’NIN EN GENÇ BAŞBAKANI LEO VARADKAR’DIR.
1979'da doğan Leo Varadkar, 2017'de İrlanda'nın başbakanı oldu. Hintli bir doktorun ve İrlandalı bir hemşirenin çocuğu olan İrlanda başbakanı, aynı zamanda ülkenin iktidara getirdiği en genç başbakandır. İlkler listesine daha fazlasını eklemek için Leo Varadkar, aynı zamanda İrlanda'nın ilk açık eşcinsel parti lideri ve başbakanıdır.
17. IRLANDA’DA YAKLAŞIK 30.000 KALE VARDIR.
Kaleler ve kalıntıları İrlanda'nın her yerinde bulunmaktadır. Asırlık surlar, restore edilmiş kaleler, yarı yıkılmış kuleler ve daha birçok tarihi eserlerle sokaklarda karşılaşabilirsiniz.
18. İRLANDALI İSİMLERDEKİ ‘O’ HARFİ ‘SOYUNDAN GELEN KİMSE’ ANLAMINA GELİR.
Bir başka ilginç bilgi ise isimlerden geliyor. İrlandacada isimlerin önüne gelen ‘O’ harfi aslında ‘soyundan gelen kimse’ anlamına geliyor. Örneğin; O’Malley ya da O’Murphy. O - veya daha doğrusu Ó harfi kullanılır. Bir başka bilgi ise, Mac "oğlu" demektir. Fitz kelimesi ise Norman kökenlidir ve oğul anlamına gelir.
19. İRLANDA’DA YILAN YOKTUR.
İrlanda ve yılanları hakkındaki efsane ve iyi bilinen "gerçek", Aziz Patrick'in hepsini uzaklaştırdığıdır. Ama aslında, başlangıçtan beridir hiç yılan yoktu. Fakat, yılan görmek istiyorsanız bir hayvanat bahçesine gidebilirsiniz.
20. NEWGRANGE, STONEHENGE VE GIZA’DAKİ BÜYÜK PİRAMİTLERDEN DAHA ESKİDİR.
County Meath'te tarih öncesi bir anıt olan Newgrange, Neolitik döneme kadar uzanan muhteşem bir geçit mezarıdır ve tarihi MÖ 3.200'lere dayanmaktadır. Bu, M.Ö.3000 yıllarına dayanan Stonehenge'den daha eski. Giza Piramitleri MÖ 2.600 yılında inşa edildi. Newgrange sadece eski değil, aynı zamanda etkileyici - taş duvarlı mezar odasıyla tamamlanan 76 m çapında büyük dairesel bir kubbe. İnşaattan bu yana çeşitli İrlanda folkloru ve mitolojisinde yer aldı. Oldukça havalı İrlanda gerçeği, değil mi?
21. DÜNYANIN EN ÜNLÜ FİLMLERİNİN BAZI SAHNELERİ İRLANDA’DA ÇEKİLMİŞTİR.
Evet, İrlanda hakkındaki bir diğer eğlenceli konu da birçok filme ev sahipliği yapması! Moher Kayalıkları, Harry Potter'da yer aldı. Curracloe Strand plajı, Er Ryan'ı Kurtarmak filmindeki ilk gün iniş sahnesiydi. 1969 İtalyan İşi'nden sahneler Dublin, Kilmainham Gaol'da çekildi. Skellig Michael adası ve eski manastır yerleşimi ünlü film Star Wars: The Force Awakens’ın çekildiği sahnelerden birkaçıydı.
22. KİŞİ BAŞINA DÜŞEN BAR MİKTARININ EN YÜKSEK OLDUĞU YER COUNTY MAYO’DUR.
Dublin'i bir anda en yüksek pub / kişi oranına sahip yer olarak düşünebilirsiniz, ancak aslında County Mayo. Evet, Dublin’deki 722 pub, başkentte her 1.649 kişiye bir pub olduğu anlamına gelir, ancak toplamda 373 pub olan Mayo’da her 323 kişiye bir pub düşmektedir.
23. İRLANDA’NIN EN BÜYÜLEYİCİ ŞEHİRLERİNDEN BİRİ TERK EDİLMİŞTİR.
Glendalough buzul vadisi çok güzeldir. Görüntünüzü ayna gibi yansıtan mükemmel iki gölü olmakla birlikte bir doğa harikasıdır. Burada gizli eski bir manastır yerleşimi bulabilirsiniz ve orada kimse yaşamıyor. Adil olmak gerekirse, gerçek bir kasaba değil, ama eskiden keşişlerin yaşadığı bu binalar koleksiyonu 6. yüzyılda Saint Kevin tarafından kuruldu. Bu yerin nasıl dini tefekkür alanı haline geldiğini görmek çok zor değil.
24. İRLANDA GALCESİ, İRLANDA CUMHURİYETİ’NİN İLK RESMİ DİLİDİR.
Galce okullarda zorunlu bir derstir. Sokak tabelaları İngilizce ve Galce'dir. İrlanda Cumhuriyeti'nde, özellikle Mayo Kontluğu ve Cork Kontluğunun kıyı bölgelerinde yaşayan İrlanda halkının kullandığı birinci dil Galce’dir. Bununla birlikte, nüfusun yalnızca yaklaşık % 1,7'si her gün Galce konuşuyor.
Galce olmayan ama yerel halkın günlük hayatlarında kullandığı birçok değişik kelimeler vardır. Hadi bunlardan birkaçına bakalım! Örneğin; ‘craic’ kelimesi, İrlandalılar bu kelimeyi ‘what’s the craic?’ yani ‘nasıl gidiyor?’ yerine kullanırlar, ya da ‘good craic’ yani ‘mükemmel olmasa da iyi zaman geçirdik’ anlamında kullanırlar. ‘Grand’ kelimesini genellikle iyi, okay yerine kullanırlar, örneğin; ‘I am grand’, ‘fair play’i aferin yerine, ‘eejit’ kelimesini şaka yollu söylenen aptal, salak olarak kullanmaktadırlar. İrlanda’ya gitme hayaliniz varsa, bu kelimeler ve yüzlercesini önceden çalışsanız iyi olur :)
25. İRLANDA’DA GALCE’DEN DAHA FAZLA KONUŞULAN DİL, POLONYA DİLİ OLAN LEHÇEDİR.
Avrupa Birliği'nde bir ülke olan İrlanda, insanların serbest dolaşımına izin veriyor ve AB'nin başka yerlerinden birçok insan İrlanda'da yaşıyor. Okul dışında 82.600'den biraz fazla kişi Galce konuşurken, 119.526 kişi evde Lehçe konuşarak Galce'yi en çok konuşulan 3. dil yapıyor. 56.430 kişi evde Fransızca konuşmaktadır.
26. ‘GÜNEY İRLANDA’ DİYE BİRŞEY YOKTUR.
Uzun bir İngiliz yönetimi ile olan iç içe geçmişinden sonra, İrlanda, efendilerine karşı bir gerilla savaşı yaptı ve 1922'de bağımsızlığını kazandı. Kuzeydoğudan gelen kısım, yani tarihte ‘Ulster Planters’ olarak bilinen İngiliz ve İskoç meşhur sömürgecileri, çekilmeye karar verdiler, bunu yaparken birliği destekleyip Birleşik Krallık'ın kalan kısmını bıraktılar. Gerisi kafa karıştırıcı bir tarih!
İrlanda hakkında hem ilginç hem de bir o kadar şaşırtıcı bilgilerin sonuna geldik. Yazıyı yeteri kadar ilginç bulduysanız beğenmeyi unutmayın!:)
