Kitap kültürlerin birbirlerinden daha iyi veya kötü değil, sadece farklı olduklarını vurguluyor. Bugünün küreselleşen dünyasında aynı şehirde yaşamaya devam etsek bile farklı kültürlerden insanlarla e-posta - telefon - görüntülü iletişim - iş veya eğitim ilişkisi içindeyiz. Hatta farklı kültürlerle evlenerek aile kuranlarımız bile var.
Başarılı ve mutlu bir ilişki için ilk adım farkındalık. Kitapta kültürün tek boyutla açıklanamayacak kadar karmaşık olduğu örnekleniyor. Günlük pratik ve özellikle iş hayatına yansıyacak şekilde 8 parametrede kültürler inceleniyor. Çok sayıda örneğe dayalı ülke ortalamaları oluşturulmuş.
Burada dikkat edilecek nokta "ortalama" kavramıdır. Bazıları bir aşırı uçta ve bazıları diğer aşırı uçta dahi olabilirler. Aynı kültürdeki iki kişi birbirinden alabildiğine farklı görünebilir. Yine de başlangıç için iyi bir rehber olduğuna inanıyorum.
Bir diğer çekincem kültürlerin "canlı" olmasıyla ilgili. Kitabın yazıldığı dönemde bir kalıp sergileyen herhangi bir kültür zaman içinde farklılaşabilir. Aynı kültürdeki oryantal ben ve batıya açık oğlum birbirimizden giderek farklılaşan eğilimler gösteriyoruz. Zaman ikimizi farklı terbiye ediyor.
Son olarak farklılıkların göreceli olduğunu akılda tutalım. Diyelim ki bir Hintli ve bir Fransızla birlikte iş yapacağız, bizi her ikisi farklı değerlendirecek ve değerlendirmeleri kuvvetle muhtemel zıt olacaktır.
1. İLETİŞİM
Ortak tarih, dil birliği bu kavramı güçlendiriyor.
Düşük Bağlamlı: İyi iletişim kesin, basit, anlaşılırdır. Mesajlar güründüğü gibi ifade edilir ve anlaşılır. Tekrar, iletişime açıklık kazandıracaksa, takdir edilir.
Örnek: ABD
Yüksek Bağlamlı: İyi iletişim karmaşık, incelikli ve katmanlıdır. Mesajlar satır aralarında söylenir ve okunur. Mesajlar sıklıkla ima edilir, açıkca ifade edilmez.
Örnek: Japonya
Türkiye yüksek bağlama yakın, ortalarda yer alıyor.
Daha çok ve dikkatli dinlemek, daha az konuşmak, kültürlere olumsuz etiket takmamak öneriliyor.
2. DEĞERLENDİRME
İletişim kalıplarıyla karıştırılabiliyor.
Doğrudan Olumsuz Geri Bildirim: Açık, dobra, dürüstçe. Olumsuzlar tek başınadır, olumlularla yumuşatılmaz. Grup önünde eleştirilebilir, mutlak belirteçler (tamamen, kesinlikle, tümüyle,..) kullanılır.
Örnek: İsrail, Rusya, Hollanda
Dolaylı Olumsuz Bildirim: Yumuşak, incelikli, diplomatik. Olumsuz ve olumlu bir arada sunulur. Grup önünde değil, özelde eleştirilir. Niteleyici belirteçler (adeta, biraz,..) kullanılır.
Örnek: Japonya, Tayland, Endonezya
Türkiye Dolaylı bildirim tarafında ancak ortaya yakın konumlanıyor.
Açık-net olmamız, önce olumluyu söylememiz, olumlu/olumsuz eleştiride dengeli kalmamız, davranışlarımız kültürel açıdan çerçevelememiz, Asya kültürlerinde grup içinde geri bildirim vermemiz öneriliyor. Mesajı bulanıklaştırıp, acele etmeden, yemekte konusun, iyiyi söyleyin, kötüyü dışarda bırakın, Asyalı muhatabınız anlayacaktır.
3. İKNA
Önce Prensipler (Tümdengelim): Kavramla, gerekçeyle başlanır. Pratik sonuca doğru gidilir.
Örnek: İtalya, Fransa
Önce Uygulamalar (Tümevarım): Pratik odaklı, yönetici özetli, devamında kavram opsiyonel.
Örnek: Kanada, ABD
Türkiye ortada kalıyor.
Batı kültürlerinde özgül, Doğu kültürlerinde bütünsel yaklaşım var, nesneler çevreleriyle birlikte değerleniyor. ABD'li ve Japon iki gruba "bir insan" resmi çekmeleri söyleniyor, ABD'li grup vesikalık kıvamında yüzü net görünen bir resim getirirken, Japonlar oda içinde bir sandalyede oturan komple bir insan resmi getiriyor.. Bütünselde ‘Büyük Resim’ anlatılır, ilişkiler vurgulanır.
4. LİDERLİK
Eşitlikçi: Patron-ast mesafesi kısadır. En iyi patron eşitler arasında bir yönlendiricidir. Örgütsel yapılar düzdür. İletişim genellikle hiyerarşik kademeleri atlar.
Örnek: Danimarka, Hollanda, Isveç
Hiyerarşik: Patron ile astı arasindaki ideal mesafe uzundur. En iyi patron en önde liderlik yapan, güçlü bir direktördür. Statü önemlidir. Örgütsel yapılar çok katmanlı ve sabittir. İletişim belirlenmiş hiyerarşik kademeleri izler.
Örnek: Japonya, Kore, Nijerya
Türkiye hiyerarşik uca yakın bir yerde.
Bu kavramın kültürel ve tarihe dayalı bir arka planı var. Orta ve Güney Avrupa'da Roma İmparatorluğu'nun, Kuzey Avrupa'da Vikinglerin, Almanya civarında Protestan bakış açısının izleri var.
5. KARAR
Uzlaşmacı: Grup kararı, tam mutabakat
Örnek: Isveç, Japonya
Tepeden İnmeci: Bireysel (genellikle patron) karar
Örnek: Çin, Nijerya
Türkiye ortanın tepeden inmeci tarafına rastlıyor.
Farklı durumlarda sabırlı olmamız, hızlı karar için ısrar etmek yerine sürecin kalitesine odaklanmamız öneriliyor.
6. GÜVEN
Görev Odaklı: Güven, işle ilgili faaliyetlerle inşa edilir. İş ilişkileri duruma uygun olarak kolayca kurulur / kesilir. İşini sürekli iyi yaparsan güvenilirsin, seninle çalışmaktan keyif aliyorum, sana güveniyorum.
Örnek: ABD, Danimarka
İlişki Odaklı: Güven yemekte, sohbette inşa edilir. Iş ilişkisi yavaştır, uzun sürede kurulur. Derinlerde kim olduğunu gördüm, seninle kişisel zaman paylaştım, sana güvenen başka insanlar taniyorum, sana güveniyorum.
Örnek: Arabistan, Çin, Nijerya
Türkiye ortanın ilişki odaklı ucuna yakın bir yerde..
Sahici olmamız, rahatlamamız, yanlış yapmaktan korkmadan samimi davranmamız öneriliyor. İlişki kurmaya çalışmalı ve iletişim için mümkünse e-posta yerine yüzyüze veya telefon tercih etmeliyiz.
7. ANLAŞMAZLIK
Çatışmacı: Anlaşmazlık ve tartısma ekip ya da kurum için olumludur. Açık çatışma uygundur ve ilişkiyi olumsuz etkilemez.
Örnek: Israil, Fransa
Çatışmadan Kaçınan: Anlaşmazlık ve tartışma ekip ya da kurum için olumsuzdur. Açık çatışma uygunsuzdur, grup uyumunu bozar, olumsuz etkiler.
Örnek: Endonezya, Japonya
Türkiye ortada, biraz çatışmadan kaçınan tarafa doğru yer alıyor.
Bu kavram dışadönüklük ve içedönüklük kavramıyla birlikte ele alınmalıdır.
- Dışadönük VE çatışmacı ile Içedönük VE kaçınan halleri bariz, kolay, kendileri gibi..
- Dışadönük VE kaçınan birisi anlaşmazlığı kolaylıkla "kişisel" algılayabilir.
- İçedönük VE çatışmacı birisi anlaşmazlık süresince konuda kalmayı başarabilir.
8. PLANLAMA
Doğrusal Zaman: Proje aşamaları sıralıdır, işler teker teker yapılır, kesinti olmaz, termin önemlidir, plana uyulur. Esneklik yerine düzen ve dakiklik vurgulanır.
Örnek: Almanya, Isviçre, Japonya, Isveç
Esnek Zaman: Proje degişken sıralıdır, bir çok şey bir arada yapılır, kesintiler normaldir, düzen yerine uyum ve esneklik vurgulanır.
Örnek: Arabistan, Nijerya, Kenya, Türkiye
Türkiye esnek zaman ucuna doğru görünüyor.
Burada kültürlerin zamana bakış açısı öne çıkıyor.
- Monokronik: Tek zamanlı kültür. Zaman maddi ve somuttur; tasarruf edilebilir, boşa harcanabilir, telafi edilebilir,...
- Polikronik: Çok zamanlı kültür. Tamamen esnektir, yaklaşıktır, kaosu kabullenir, acelesi yoktur. İlişkiler zamandan daha önemlidir.
Daha fazlası için aşağıdaki yazımı inceleyebilirsiniz.
