İlginç Bilgiler

İSVİÇRE’NİN EN İLGİNÇ 12 GELENEĞİ


Ipek Cihangir / Haziran 03, 2021 / 6872 Görüntüleme / 0 Yorum

İsviçre'nin en ilginç gelenekleri köşemize hoş geldiniz! 

Her ülkenin çılgın gelenekleri olabiliyor. Aşağıdaki ‘İsviçre’deki En İlginç 12 Geleneği’ yazımızı okuduğunuzda da eminim ‘Vay canına, bu ne delilik!’ diyeceksiniz. Eğer değişik bulup katılmak istediğiniz olursa diye tarihlerini de mümkün olduğu kadar belirtmeye çalıştım. E hadi daha fazla sizi merakta bırakmadan başlayalım :)

1. Pfingstbluttlern

Yer: Ettingen, İsviçre

Zaman: Paskalya Pazarının 49. günü olan Pentekost 

Pfingstbluttlern Geleneği - Vice Magazine (Süs havuzuna atılmak üzere bir kadın)
Pfingstbluttlern Geleneği - Vice Magazine (Süs havuzuna atıldıktan sonra)

 

Evet, ilginç geleneklere en tuhafıyla başlamak gerek, öyle değil mi? ‘Pfingstbluttlern’ geleneği, İsviçre’nin Ettingen bölgesinde 19. Yüzyıldan beri uygulanılan bir gelenek. Geleneğin asıl amacı kadınlarının hamile kalmasına yardımcı olmak. Erkekler, orman ruhlarını taklit etmek için kayın çalılarıyla kendilerini kamufle ediyorlar, ardından kadınları caddede kovalayıp onları su çukurlarına ve çeşmelere batırıyorlar. Bu ritüel İsviçre'de bile çok az biliniyor, ancak bununla ilgili bir Vice makalesi 2014'te viral hale geldiğinde gelenek tekrardan ün kazanmıştır. Türkiye’de mümkünse hiç denenmemesi gereken bir gelenek olduğunu düşünüyor ve hemen bir sonraki geleneğe geçiyorum :) 

2. Alpabzug

Yer: Çeşitli Alp Yerleri 

Zaman: Eylül sonu ve Ekim başı

Alpabzug Geleneği (Süslenmiş inekler köylere inerken)

Bu yıllık etkinlik, yaz mevsimini taze otlarla çayırlarda otlayarak geçiren hayvanların artık ahırlara dönme vakti olan Eylül sonu ve Ekim başı gerçekleşmektedir. Birçok İsviçreli çiftçiler, büyükbaş hayvanlarını devasa çanlar takıp taçlar ile süsleyerek tepelerden aşağıya ve yerel köylere getiriyorlar. Tüm ülke genelindeki köylerde gerçekleşen bu etkinliğin amacı hayvanlarının güzelliklerini ve tarımsal başarılarını sergilemek. İyi bir zamanlamayla, birkaç hafta boyunca dört veya beş farklı iniş görebilirsiniz.

Aynı zamanda, köylerde pazar tezgâhlarında yemek stantları kuruluyor ve tüm gün canlı müzik performansı sergileniyor. Akordeonların sesini duyarak hotdog yemeyi ve kurşun çorap giyen yerlilere bakarak buz gibi bir bira içmeyi unutmayın derim! 

3. Chinigrossli

Yer: Lötschental Vadisi

Zaman: Epifani arefesi

Chinigrossli Geleneği (Kippel sokaklarında düzenlenen yürüyüş)

Bu geleneği açıklamadan önce ilk Epifani nedir, onu açıklayalım. Epifani, Hristyan âleminde bir dini bayramdır ve İsa’nın doğumundan 12 gün sonra kutlanır. Ortodokslara göre İsa’nın vaftiz günü olarak bilinen bu gün, Katolik ve Protestanlara göre doğudan gelen 3 müneccimin İsa bebeği ziyarete gelme günü olarak biliniyor. 

Epifani arefesi gerçekleşen Chinigrossli de bu bayram kutlamalarının bir parçasıdır. Chinigrossli, Goigglärn ve Sternsingern ile bu üç kral geleneği sadece Lötschental'deki Alp bölgesinde yetiştirilmektedir. Chinigrossli, Epifani'den önceki Cumartesi günü Lötschental'de sahne alır. Kral ve iki hokkabaz (Goigglär) hava karardıktan sonra yola çıkarlar. Kilisedeki kutsamadan sonra, Chinigrossli atla birlikte ara sokaklardan geçer ve kıyafetinin çanlarını çalar. Goigglär, esprili ve baştan çıkarıcı sözlerle seyircinin dikkatini güzel krala çeker. Gençlik kulübü pencerelerin önünde eski ve yeni Yılbaşı ve Epifani şarkıları söylerken grup, köyün ileri gelenlerinin ailelerini ziyaret eder. Grup, her yerde iyi bir şekilde karşılanmaktadır. Hareket gece yarısı biter. Geleneğin gotik kıyafetlerle ve karanlıkta olması biraz ürkütücü olabiliyor. Korkmayın! 

4. Sechselauten

Yer: Zürih

Zaman: Nisan ayının üçüncü Pazartesi günü

Sechselauten Geleneği - Bahar festivali yürüyüşleri
Meydanda yakılan Böögg

Bu asırlık gelenek 16. yüzyıla kadar uzanıyor. Kışın, işçiler gün batımının erken olması nedeniyle 17.00'de çalışmayı bırakmaktaydılar. Ancak yaz aylarında insanlar gün ışığı olduğu sürece çalışabiliyorlardı ve bu nedenle iş gününün sona erdiğini gösteren zil yazın tam bir saat sonra yani saat 18:00'da çalıyordu.

Daha sonraları, ilkbahar ekinoksundan sonraki ilk Pazartesi günü, Grossmünster'deki en büyük ikinci çanın tam olarak baharın başlangıcını ve dolayısıyla yeni çalışma saatlerini ilan etmek için akşam 18.00'da çalması gerektiğine karar veriliyor. Böylelikle tüm Zürih sakinleri için baharın başlangıcı belirleniyor ve günümüze kadar geliyor. Bahar festivali "Sechseläuten" bilinen bu festivalde kelime anlamı da tam olarak "çanların saat altıda çalması" anlamına geliyor ve adı 16. yüzyıldan beri değişmeden kalmıştır.

Bu arada, Sechseläuten artık ilkbahar ekinoksundan sonraki ilk Pazartesi günü kutlanmıyor; 1952'de Nisan ayının üçüncü Pazartesi gününe taşınıyor. Ancak, günümüzde Paskalya Pazartesisine denk gelirse, festival bir hafta sonra yapılmakta.

Peki bu ‘Bahar festivali’ nasıl kutlanıyor?

Baharın başlangıcında, Zürih’in eski geleneksel üniformalar giymiş antik loncaları, şehirde yürüyerek ve at sırtında geçit yaparlar. Alay, yerlilerin çiçek sepetleriyle beklediği sıra sıra banklardan geçer. Yerliler bir lonca üyesi gördüklerinde hayran kalıp onlara bir çiçek hediye etmektedirler.

Yürüyüş, büyük bir şenlik ateşinin yakıldığı ana meydan Sechselautenplatz'da doruğa ulaşır. Ateşin üstünde Böögg adı verilen ve patlayıcılarla doldurulmuş bir kardan adam heykeli bulunmaktadır. Efsaneye göre, patlamanın gerçekleşmesi ne kadar uzun sürerse, baharda havalar o kadar kötü olur. Böögg patladığında, büyük kalabalıklar bu olayı izlemek için bir araya gelir ve ardından közde bir sosis ızgara yerler. Size de her fırsatta bir şeyler yemek için fırsat arıyorlarmış gibi gelmedi mi? 

5. Tschaggatta

Yer: Loetschental Vadisi

Zaman: Candlemass'ın Katolik tatili ile Shrove Salı (Kül Çarşambası'ndan önceki gün)

Tschaggatta karnavalı - İlginç kostümleri

Bu sene koronavirüs tedbirleri gereği iptal edilen Tschaggatta aslında tüyler ürpertici bir karnaval. İlkbaharın gelişi festivali (İsviçre'nin başka yerlerinde Fastnacht olarak biliniyor) bu uzak vadide daha karanlık bir biçim almaya başlamıştır.  Lötschental'in karakteristik maskeli karnaval figürleri, sözde Tschäggättä, Candlemas'ın Katolik tatili ile Shrove Salı (Kül Çarşambası'ndan önceki Salı) arasındaki dönemde ortaya çıkar. 

Tschaggatta, Karnaval sezonunda akşamları görülmekte. Her akşam işten sonra özel kıyafetler giymiş bir grup alay vadiye doğru ilerleyip o saatte hala sokaklarda olan herkesi korkutur. Dikkat! Size doğru gelen bir Tschaggatta varsa, hemen kaçın. Öbür türlü eldivenlerini yüzünüze sürmeye çalışabilirler. 

Kıyafetleri ise korkutucudur. Tschäggättä, kürkü dışarı bakacak şekilde içten dışa eski kıyafetler giyer. Bunlar, genellikle kemerden sarkan bir inek çanıyla (Trichla), bellerinin etrafında deri bir kemerle birbirine tutturulmuş iki parça koyun derisi veya keçi postu ile kaplıdır. Maskeleri yerel çam ağacından el yapımıdır. Kimliklerini saklamak için ayaklarına çuval geçirirler. Belirli karnaval alayları sırasında 100'e kadar Tschaggatta görülebilir.

6. Schwingen (İsviçre Güreşi)

Yer: İsviçre’nin çeşitli yerleri

Zaman: 3 senede bir 

Kumda oynanan ‘İsviçre Güreşi’

İçinizden ‘Ee yağlı güreşe benziyo bu!’ Dediğinizi duyar gibiyim. Tarihi 17. Yüzyıllara dayandığı söylenen geleneksel Alp güreş sporu ‘Scwingen’, zorlu bir güç ve dayanıklılık düellosudur. Orta İsviçre kantonlarının kırsal kesimlerinde oldukça popüler olan bu sporda kumaş şort giymiş schwingenler, rakibini sırtlarına indirmek için birbirleriyle boğuşurlar. Yarış, genellikle muhteşem bir yüksek dağ çayırında bulunan bir talaş çemberinde gerçekleşir. 

Müsabakalar 3 yılda bir olmaktadır. Schwingen, hem Alp köylerinin güçlü çiftçileri hem de şehirli katılımcılar tarafından üstlenilir. Bu yerel spor, Hornussen ve Steinstossen ile birlikte İsviçre'nin fiili ulusal sporu haline gelmiştir. Resmi ödül boğa olsa da şampiyon, markalardan sponsorluk ve onay anlaşmaları kazanmaya devam etme şansına sahiptir. 

7. Hornussen

Yer: Emmental Bölgesi

Zaman: Mayıs - Ekim

‘Hornuss’ fırlatan İsviçreli sporcu

Golf, beyzbol ve diskin bir karışımı olan bu kırsal spor, geleneksel olarak Emmental bölgesinin kırsal kesiminde oynanmakta. Spor, ismini "Hornuss" (hornet) veya "Nouss" olarak bilinen ve vurulduğunda, 300 km/sa (186.4 mph) hıza kadar havada uçan ve eşekarıları gibi vızıltı sesi yaratan disklerden almıştır. Sporun temeli 1600'lara dayanıyor ve Emmental bölgesinde popüler hale gelen bir spordur.

Oyunun kuralları çok basit. 78 gr ağırlığında olan Nouss (siyah bir cisim), çelik bir rampaya yerleştirilir ve kamçı benzeri sopayla inanılmaz bir hızla vurulur. Kalktıktan sonra, disk saatte 186 mile ulaşabilir. Diskler ne kadar uzağa uçarsa, takım o kadar çok puan alır, ancak "Schindel" adı verilen devasa küreklerle noussların inişini durdurmak rakip takımın görevidir. Oyun, en fazla 20 oyuncudan oluşan iki takım arasında oynanır ve iki ile dört saat arası sürmektedir. Emmental bölgesi sadece peyniriyle meşhur değilmiş demek ki!

8. Les Pleureuses

Yer: Romont

Zaman: Kutsal cuma

Kutsal Cuma günü ağıt yakan kadınlar

Kutsal Cuma günü gerçekleşen bu tören, Mesih'in Golgota'ya yükselişinde orada çarmıha gerilmek üzere eşlik eden Kudüs kadınlarını hatırlamak amacıyla düzenlenir. Gerçekleştiği bölge, Romont'un ana kilisesi ve çevresidir.

Geleneğe göre, insanlar Paskalya'dan hemen önce kilise çanlarının Roma'ya gittiğini farz eder ve insanları öğleden sonra 3'te Hayırlı Cuma Ayini'ne çağırmak için geleneksel çıngırak benzeri enstrümanlar kullanırlar. Tören, diğer kiliselerde olduğu gibi, Aziz John'a göre Tutku'nun okunmasıyla başlar.

Ancak Haç Yolu denilince Romont'taki tören farklılaşmaya başlar. Tamamen siyah giyinmiş on ila on beş kadın kiliseyi terk eder ve binanın etrafında küçük bir alayı başlatır. Başında haç taşıyan ve İsa'yı simgeleyen kukuletalı bir adamı, Bakire'yi temsil eden tek bir kadın, ardından ağlayan kadınlar, rahipler, koro çocukları ve son olarak cemaat takip eder.

Ağlayan kadınlar kırmızı minderlerde çekiç, çivi, dikenli taç ve kamçı gibi Mesih'in Tutkusunu simgeleyen farklı nesneler taşırlar. Onlardan biri de İsa'nın başı ile basılmış beyaz bir bez giymektedir. Katolikler onu, İsa'nın yüzünü bir bezle sildiği söylenen St. Veronica olarak tanırlar. Haç'ın çeşitli İstasyonları tamamlandıktan sonra, topluluk İyi Cuma törenini tamamlamak amacıyla kiliseye geri döner.

Ağlayan kadınlar törenin kutsal doğasını korumak ve onu bir oyuna dönüştürmemek için mutlak sessizliklerini korurlar. Anonimliklerine de kesinlikle saygı duyulur. Sadece bunların Romont'un genç kadınları olduğunu biliyoruz.

Bu gelenek 1970'lerde neredeyse ortadan kalktı, ancak bugün her zamankinden daha canlı hale gelmiştir. Her yıl katılan çok sayıda gazeteci ve amatör fotoğrafçının kanıtladığı gibi, şimdi neredeyse dini bir tören kadar turistik bir cazibe merkezidir. Fotoğraftan da anlaşılacağı üzere her ne kadar dini bir tören desek de gelenek biraz ürkütücü gözüküyor. 

9. Raebechilbi (Turp Geçit Töreni)

Yer: Richterswil

Zaman: Kasım ortası

Her yeri ışıldatan ‘Turp Geçit Töreni’

Türkiye’de olsa olsa Adana’da olur diyebileceğimiz bir geleneğe hazır mısınız? Turpun da festivali olur mu demeyin. İsviçreliler yapmış, olmuş :) 

İsim kökeni, iki kelimenin birleşmesiyle oluşan Räbelichtli’de "Räbe, turp ve "lichtli" küçük ışık anlamına geliyor. Kasım ayının ortasına gelindiğinde, İsviçre'nin Almanca konuşulan bölgesinde iseniz, eldivenli ellerinde oymalı turp feneri anlamına gelen ‘Räbelichtli’leri tutan bir çocuk geçit törenine rastlayabilirsiniz. 

Birçok kasaba Räbechilbi'yi kutlamaktadırlar. Turp, ışık ve iple harikalar yaratılan bu gelenekte insanlar turplara şekiller çizerek oyup, tasarımlar yapıp, onları bir fener gibi aydınlatır ve geçit töreni düzenlerler. Geçit töreni geçerken kalabalıklar sokaklarda toplanır ve her ev kendi bahçesinde bir gösteri yapar. Turp fenerleri, soğuk kış aylarında evin sıcaklığını temsil eder. İsviçre'de geçirdiğiniz süre boyunca en az bir kez yaşamanız gereken güzel, özel bir gelenek. Eğer bir gün ziyaret etme imkânınız olursa köy yollarında yürüyebilir ve mum ışığında bir harikalar diyarını keşfedebilirsiniz :)

10. Basler Fasnacht (Basel Karnavalı)

Yer: Basel

Zaman: Şubat-Mart arası

Basel Karnavalında müzik yapan kostümlü göstericiler

Basel Karnavalı, şehrin kimliğinin bir parçasıdır. Bu popüler karnaval, hem İsviçre’nin en büyük karnavalıdır hem de eşsizliği ve kalitesi nedeniyle UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde yer almaktadır.

Basel şehrinde, Fasnacht, resmi başlangıç olan Morgenstreich ile baharın gelişi Pazartesi sabahı 4'te tam karanlıkta yapılır. Kilise çanları dörde çarparken, sessizlik kavalcıların ve davulcuların müzik sesleriyle dağılır. Etraf, elle boyanmış fenerlerden oluşan bir ışık denizine dönüştürülür ve festival başlar.

Üç gün süren bu karnaval Perşembe sabahı saat 4’te son bulur. Bu süre zarfında sayısız yerel grup, geleneksel "Guggenmusik" çalıp yaratıcı kıyafetlerle geçit töreni düzenlerler. Geçit törenindeki kostümler, komik ve güncel olaylardan oluşmuş korkutucu ve eskiye kadar uzanır. Bu bir renk, gürültü ve konfeti isyanıdır. Etkinliğe her sene 11.000'i aşkın kişi katılmakta.

Basel Karnavalı da mutlaka görülmesi gereken etkinliklerden biri! Hem şehrin büyüsüne kapılıp hem de karnavalında vakit geçirmek istemez misiniz? 

11. Unspunnenfest

Yer:  Interlaken

Zaman: 12 yılda bir (bir sonraki 2029’da)

‘Unspunnenfest’te taş atmaya hazırlanan katılımcı

Unspunnenfest, İsviçre'de gerçekten dikkate değer bir geleneksel festival. 1946'dan beri yaklaşık on iki yıl düzenli aralıklarla düzenlenen bu geleneğin tarihi 19. yüzyılın başlarına kadar uzanıyor. İlk iki Unspunnen festivali, Helvetic Cumhuriyeti'nin çöküşünün ardından 1805 ve 1808'de İsviçre alp çiftçiliği festivalleri olarak düzenlendi ve şehirler ile kırsal topluluklar arasındaki uçurumu kapatmanın bir aracı olarak Bern kentinden dört patrisyen tarafından başlatıldı. Bu festivaller aynı zamanda Bernese Oberland'da modern turizm için ilk itici gücü sağladı ve alphornun popülaritesinde bir canlanma ve halk şarkılarına artan ilgide ilham verdi. 

Unspunnen festivali bugüne kadar yaygın bir popülariteye ve özel bir sembolik öneme sahip olmaya devam ediyor. Taş atma ve güreş yarışmaları, alphorn müzik, halk müziği, geleneksel kostümlü danslar, yodel şarkıları ve Naturjodel (doğal yodelleme, sözsüz yodelleme) festivalde sergilenen etkinliklerden bazılarıdır. Festivalin Pazar günü bir geçit töreni yapılır. bu, tüm bölgesel kostümleri sergilenmek için en iyi fırsattır.

Taş atma yarışmasındaki Unspunnen taşı 1984'te Unterseen'deki turizm müzesinden Jura Kantonu ayrılıkçıları tarafından çalınmıştır. Orijinal taş 2001'de yeniden ortaya çıkıyor, ancak 2005 yılında tekrardan kayboluyor. Nerede olduğu ise hala meçhul! 

12. Swiss National Day

Yer: İsviçre’nin çeşitli yerleri

Zaman: 1 Ağustos

İsviçre Ulusal Günü kutlamaları

Bu ulusal bayram 1 Ağustos'ta gerçekleşmekte ve İsviçre Konfederasyonu ülkesinin kuruluş günüdür. Havai fişekler, sokak festivalleri ve şenlik ateşleri gibi ülke çapında birçok kutlama yapılır. Ancak yerel halkın hayal gücünü cezbeden, çiftlik kahvaltısı geleneğidir.

İsviçre Ulusal Günü kutlamaları - Brunch 

Ülke çapındaki çiftlikler tarafından bağımsız olarak düzenlenen çiftlik brunch'ı, muhteşem kırsal bir ortamda kendinizi yerel ürünlerle doldurmak için bir fırsattır. Kızarmış patates rösti, yumurta ve domuz pastırmasının yanı sıra cömert bir peynir tabağı, soğuk etler, reçeller, ekmekler ve kekler brunch’ta sunulan bazı lezziz yiyeceklerdir. Bu brunch’tan mahrum kalmak istemiyorsanız, İsviçre tatilinizi mutlaka Ağustosun ilk gününe denk getirin! :) 

Yazının sonuna gelmekle birlikte ‘İsviçre’nin İlginç Gelenekleri' yazımızdan umarım keyif almışsınızdır. Bir sonraki yazıda görüşmek üzere! 

Bir Cevap Yazın

*E-Posta adresiniz gösterilmez.

Oturum Aç

Şifremi Unuttum

İçeriği Şikayet Et